W każdym silniku potrzebna jest pompa oleju, która musi przepompowywać całą objętość oleju 4–6 razy na minutę przez silnik, aby zapewnić wystarczające chłodzenie i smarowanie.
Ponadto należy go zaprojektować w taki sposób, aby punkty smarowania były zasilane świeżym olejem tak szybko, jak to możliwe po zimnym rozruchu, oraz aby natężenie przepływu było wystarczające nawet przy niskich prędkościach. Niezależnie od tego, czy sterowane są zaworami hydraulicznymi, czy blokami silnika ze stopu aluminium – nowoczesne silniki mają zwiększone zapotrzebowanie na olej i smar. Jednocześnie zużycie energii przez pompę musi zostać radykalnie zmniejszone, aby emisje CO2 były jak najniższe. Dzięki częściowo nowym zadaniom hydraulicznym związanym z olejem, takim jak luz hydrauliczny zaworu i kompensacja wałka rozrządu, chłodzenie tłoka i wiele innych, nowoczesne silniki wymagają nieproporcjonalnie dużych przepływów oleju, szczególnie w dolnym zakresie prędkości obrotowych silnika. Powoduje to konwencjonalne, nieregulowane pompy poprzez bezpośrednie sprzęganie z prędkością obrotową silnika w wyższych zakresach prędkości do znacznych strat mocy. Pompy olejowe sterowane mechanicznie lub elektrycznie umożliwiają dostawę zależną od zapotrzebowania, niezależną od prędkości, a tym samym lepszą wydajność. Pompy do oleju znajdują także zastosowanie w kotłowaniach opalanych olejem. Małe i średnie palniki olejowe są często wyposażone w pompę zębatą.
W kotłowni znajdują się zbiorniki oleju opałowego, z których olej jest zasysany. Ustawienie ciśnienia pompy odbywa się za pomocą zaworu regulującego ciśnienie. Dlatego zadaniem pompy olejowej jest nie tylko ssanie oleju opałowego, ale także zapewnienie stałego ciśnienia. Aby zrekompensować spadek ciśnienia, pompa olejowa przenosi więcej oleju niż jest to konieczne dla dyszy palnika olejowego. Pompa działa na opór, przez co powstaje efekt ciśnienia. Do pewnego stopnia ciśnienie może być kontrolowane przez napięcie sprężyny regulatora ciśnienia. Pompa olejowa napędzana jest za pomocą sprzęgła silnikowego za pomocą dmuchawy wentylatora. Każda pompa w tym pompa do oleju silnikowego musi być nie tylko wydajna ale także wytrzymała. Często musi działać w niesprzyjających warunkach, dlatego materiały użyte do produkcji muszą być najwyższej jakości.